Egzama (Atopik Dermatit)

Egzama (Atopik Dermatit) Nedir?

Egzama; diğer bir adıyla atopik dermatit, halk arasında ”temre” olarak ta anılan, birtakım nedenlerle ortaya çıkan, ciltte kızarıklık, kaşıntı, pullanma ve ileri seviyede ise, tahriş ve çatlaklarla  seyreden bir alerjik cilt hastalığıdır. Genellikle çocukluk çağında daha sık olsa da yetişkin dönemde de başlaması olasıdır. Sıklıkla el ve ayakta görülür, vücudun diğer bölgelerinde de olabilmektedir. Alerjik egzama olarak bilinen atopik dermatit, tekrarlayan ve kaşıntılı lezyonlarla kendini gösteren kronik bir deri hastalığıdır. Deride kuruluk, hassasiyet ve kızarıklık gelişir. Başlayan lezyonlar tedavi edilmediğinde ciltte oluşan çatlaklardan enfeksiyon riski vardır. Bu durumda antibiyotik tedavisi gerekir. Egzama, çocukların %10-20 sini, erişkinlerin %1-3’ünü etkiler.

Egzama Belirtileri Nelerdir?

Egzama lezyonlarının bebek ve çocuklarda tipik yerleşim yeri yüz, boyun, kollar ve bacakların dış yüzüdür. Daha büyük çocuklarda ve erişkinlerde dirseklerin iç yüzü ve dizlerin arkasında, saçlı deri, kulak ve burun kenarlarında, yer yer gövdede kuruluk şeklinde kendini gösterir. Egzama kronikleştikçe deride kalınlaşmalar ve tekrarlayan iltihaplı lezyonlar oluşur.

Kaşıntı en önemli belirtilerdendir, kızarıklık, yanma hissi, pullanma, veziküller ve kaşımaya bağlı ciltte tahrişler, çatlaklar ve kanamalar belirtiler arasındadır. Başta kaşıntı olmak üzere, bu bulgular; huzursuzluğa, uyku bozukluğuna ve deride kanamalara yol açabilir.

Egzama Neden Olur?

Egzamanın tanısı klinik belirti ve bulgulara dayanır. Bebeklik çağında orta-ağır atopik dermatitli hastaların yaklaşık %40’ınde besin alerjisi olabilir. Bu durumda alerjik besinin diyetten çıkarılması egzamada düzelme sağlayabilir. Çocuk ve erişkinlerde bazen ev tozu akarı veya kullanılan kozmetik ürünler, cilt temizleyiciler ve kullanılan takılarla da benzer alerjiler görülebilir. Ancak egzama her zaman alerjiden kaynaklanmaz. Bazı hastalarda stres tetikleyici faktör olarak ortaya çıkabilir ya da olan hastalığın şiddetini artırabilir. Bunlardan kaçınmak egzamayı hafifletebilir.

Egzama Çeşitleri Nelerdir?

Egzama tıbbi olarak şu şekilde sınıflandırılır;

Atopik Egzama

Ciltte kaşıntı, kızarıklık, pullanma belirtilerdendir. Daha çok bebeklik ve çocukluk döneminde görülür. Yüz bölgesinden başlayarak, gövde, el kol ve bacaklara yayılabilir. Tedavi sonrası hastalık tekrarlayabilir. Genellikle erişkin çağda kaybolur. Bazen ilerleyen yaşlarda da görülebilmektedir.

Kontakt Dermatit (Egzama)

Bu egzama türü; genel olarak alerjen maddenin cilde teması sonucu oluşmaktadır. Bu maddeler; çeşitli kozmetik ürünler, temizlik maddeleri, çeşitli boyalar, takı malzemeleri, plastik eldivenler ve bazı zehirli bitkiler olabilmektedir. Tedavide öncelik alerjen maddenin tespit edilerek, bu alerjen maddeden uzaklaşılmasıdır.

Seboreik Egzama(Dermatit)

Yağlı deri bölgelerinde kendini gösteren, kronik bir egzama türüdür. En çok kulakta olmakla beraber, saç derisi, burun kenarları ve gögüs bölgesinde görülmektedir. Saç egzaması, saçlı deride döküntü ve pullanma ile seyreder. Saçta kepek ile karışabilir. Tedavide çeşitli şampuanlar veya kremler önerilir.

Numuler Egzama

Numuler dairesel, halka şeklinde anlamındadır. Genelde el, kol ve bacaklarda dairesel şekilde görülen görülen kaşıntılı kabarcıklı lezyonlarla seyreden kronik bir cilt hastalığıdır. lezyonlar genellikle  birden çok sayıdadır.

Egzamayı Önleme

Egzama tedavisinde esas, sebep olan etkenin tespit edilmesi ve bu etkenden kaçınılmasıdır. Tetikleyici faktör bulunarak, koşulsuz bu faktörden kaçınılmalıdır. Tedaviye başlamadan önce, gebelik, emzirme, kronik dahili hastalıklar ve düzenli kullanılan ilaçlar sorgulanmalıdır .Egzama tedavisinde öncelikle atakları önlemek için cilt hassasiyetine yönelik bakım önerilerine uyulmalıdır. Sık yıkanmamalı, banyo süresini kısa tutmalı, aşırı sıcak su, çok fazla temizleyici ürün kullanımı, kese, lif gibi cildi aşındırıcı uygulamalardan kaçınılmalı, banyo sonrası ve her gün cilde uygun yumuşak bir nemlendirici kullanılmalıdır.

Ciltte tahriş yapabilecek yünlü, tüylü, sentetik içerikli kıyafetler yerine pamuklu yapıda kıyafetler tercih edilmeli, tozlu ortamlardan, yapay koku ve parfüm içeren ortamlardan kaçınılmalıdır.

Temas süresince kısa süreli koruyucu eldivenler kullanılabilir. Tahrişi önlemek için eldiven içine pamuklu bir eldiven giyilebilir. Pudralı eldivenlerden kaçınılmalıdır.

Portakal, limon ve domates gibi asit içeriği fazla olan yiyeceklerle direkt temastan kaçınılmalı,

Başta nikel içerikli olmak üzere, kalitesiz takılardan uzak durulmalı (yüzük, kolye, piercing, küpe vb.).

Egzamanın, mesleki maruziyetten kaynaklandığı tespit edilirse, doktor önerisiyle mümkünse meslek değişimi ya da işyerinde departman değişimi gündeme gelebilir.

Egzama Tedavisi

Yukarıda saydığımız önlemlere rağmen hastalık oluşmuşsa, hastalığın derecesine göre farklı tedavi seçenekleri uygulanır.

Hafif durumlarda cilde sürülen kremler; kaşıntı, kızarıklık ve hassasiyetin giderilmesinde ve iyileşmede etkilidir. Saç egzaması tedavisinde krem dışında özel içerikli şampuanlar önerilebilir.

Egzama sulantılı ise hastalık ilerlemiş, çatlaklar oluşmuş ve iltihabi bir durum gelişmiş olabilir. Bu durumda hekiminiz, ıslak pansuman ve ağızdan alınan ilaçlar önerebilir.

Daha ağır durumlarda, bazen hastanede yatarak tedavi gerektiren, parenteral denilen kas ve damar içine uygulanan ilaçlar verilecek şekilde tedavi önerilebilir.

Kronik ve uzun süreli egzama durumunda deride kalınlaşma oluşabilmektedir. Bu komplikasyona yönelik tedavi seçenekleri bulunmaktadır.